کدام بازار برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟ فارکس یا ارز دیجیتال؟

در دنیای پرشتاب امروزی، بازارهای مالی همواره در حال تکامل و دگرگونی هستند. ظهور ارزهای دیجیتال، به عنوان نوعی جدید از دارایی، تحولات عظیمی در عرصه تجارت و سرمایه‌گذاری به وجود آورده است. در این میان، مقایسه و بررسی تطبیقی تجارت فارکس (بازار تبادل ارز خارجی) و تجارت ارز دیجیتال، به عنوان دو رقیب اصلی در این عرصه، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

معاملات فارکس چیست و چگونه کار می‌کند؟

بازار فارکس (Forex) که به طور معمول بازار ارز خارجی نامیده می‌شود به خرید و فروش ارزهای مختلف جهان به منظور افزایش سود مالی گفته می‌شود.

فارکس شامل معامله جفت ارزهای رایج (غیر دیجیتال) است. این بازار به صورت ۲۴ ساعته در طول روزهای کاری (به غیر از آخر هفته‌ها) فعالیت می‌کند و مراکز اصلی آن لندن، نیویورک، توکیو و سیدنی هستند. ارز اول در هر جفت ارز «ارز پایه» و ارز دوم «ارز قیمت» یا ارز شمارنده نامیده می‌شود. برای مثال در جفت EUR/USD یورو با نماد EUR ارز پایه و دلار آمریکا با نماد USD ارز قیمت یا شمارنده است.

تریدرها بر اساس تحلیل (بنیادی، تکنیکال و احساسات) پیش‌بینی‌هایی در مورد قدرت یا ضعف یک ارز نسبت به ارز دیگر انجام می‌دهند و بر اساس آن انتخاب‌های خود را پایه گذاری می‌کنند. برای پیش‌بینی رفتار ارزها، تحلیل بنیادی به جنبه‌های اقتصادی و سیاسی مانند نرخ بهره، تورم، رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) و رویدادهای ژئوپلیتیکی نگاه می‌کند. با استفاده از این تحلیل تحلیلگران بنیادی محیط اقتصادی کلان و تأثیر آن بر نرخ ارز را بررسی می‌کنند.

تحلیل تکنیکال در مقابلِ تحلیل بنیادی از نمودارها، اندیکاتورها و داده‌های تاریخی قیمت برای شناسایی الگوها و روندها در قیمت جفت ارزها استفاده می‌کند. تحلیلگران تکنیکال بر این باورند که روندهای قیمتی گذشته می‌توانند اطلاعات مفیدی در مورد جهت قیمت‌های آتی ارائه دهند.

علاوه بر این تحلیل احساسات برای تعیین نگرش کلی بازار ضروری است. این تحلیل شامل ردیابی احساسات بازار از طریق اخبار، رسانه‌های اجتماعی و سایر ابزارها برای ارزیابی نگرش عمومی و تغییر جهت‌گیری بین معامله‌گران و سرمایه‌گذاران می‌شود. تحلیلگران با استفاده از تحلیل احساسات روانشناسی بازار را بررسی کرده و تصمیمات معاملاتی آگاهانه می‌گیرند.

همچنین در معاملات فارکس معمولاً از لات‌های استاندارد، مینی لات یا میکرو لات استفاده می‌شود. (لات یک واحد اندازه‌گیری در بازار فارکس است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا حجم معاملات خود را در جفت ارزها مشخص کنند.). معامله‌گران برای کنترل حجم موقعیت بزرگ‌تر با پول نقد نسبتاً کم اغلب از اهرم (Leverage) در معاملات فارکس استفاده می‌کنند. اهرم می‌تواند سود را افزایش دهد، اما همچنین احتمال ضررهای قابل‌توجه را نیز بالا می‌برد. بنابراین مدیریت ریسک نیز برای جلوگیری از ضرر ضروری است. این شامل استفاده از اندازه‌ی مناسب برای موقعیت و استفاده از سفارشات حد ضرر (Stop loss) برای کاهش ضررهای احتمالی می‌شود.

معاملات ارز دیجیتال چیست و چگونه کار می‌کند؟

معامله ارز دیجیتال (cryptocurrency) به فرآیند خرید و فروش ارزهای دیجیتال با هدف کسب سود اشاره دارد. در این فرآیند، معامله‌گران از طریق پیش‌بینی نوسانات قیمت ارزها اقدام به خرید و فروش آنها می‌کنند.

بازار ارز دیجیتال از طریق صرافی‌های ارز دیجیتال فعالیت می‌کند که این صرافی‌ها امکان معامله ارزهای دیجیتال مختلف را در برابر هم فراهم می‌کنند. این ارزها به صورت جفت معامله می‌شوند. به عنوان مثال شما می‌توانید بیت‌کوین (Bitcoin) را با اتریوم (Ethereum) معاوضه کنید. نماد این جفت ارز BTC/ETH است. معامله‌گران پیش‌بینی می‌کنند که ارزش یک ارز دیجیتال نسبت به ارز دیجیتال دیگر چگونه تغییر خواهد کرد. برای تحلیل بازار از استراتژی‌های مختلفی استفاده می‌شود. برخی از استراتژی‌های مورد استفاده معامله گران برای تجزیه و تحلیل بازار عبارت است از: تجزیه و تحلیل فنی، که از نمودارها و الگوهای قیمت استفاده می‌کند. تحلیل بنیادی، که عناصری از جمله فناوری، پذیرش و اخبار را ارزیابی می‌کند. و تجزیه و تحلیل احساسات، که احساسات بازار را با استفاده از رسانه‌های اجتماعی و منابع خبری اندازه گیری می‌کند.

همچنین برای کسب درآمد در بازارهای ارزهای دیجیتال معامله‌گران از استراتژی‌های مختلفی مانند معاملات روزانه، معاملات نوسانی، سرمایه‌گذاری بلندمدت (هدلینگ)، آربیتراژ (یک استراتژی معاملاتی است که از تفاوت قیمت یک دارایی در دو یا چند بازار مختلف برای کسب سود استفاده می‌کند) و معاملات الگوریتمی استفاده می‌کنند. امنیت برای معامله گرانی که از کیف پول دیجیتال برای محافظت از سرمایه خود استفاده می‌کنند اولویت اصلی است. کیف پول‌ها می‌توانند مبتنی بر نرم افزار (آنلاین، دسکتاپ یا موبایل) یا دستگاه‌های فیزیکی (کیف پول‌های سخت افزاری) باشند.

بازار ارز دیجیتال به خاطر نوسانات قیمتی بالا شناخته شده است. این نوسانات برای معامله‌گران هم فرصت‌های کسب سود به همراه دارد و هم ریسک ضررهای قابل توجه را بالا می‌برد. برای حرکت در این محیط پویا معامله گران اغلب از اهرم، مدیریت ریسک و تاکتیک‌های مختلف معاملاتی استفاده می‌کنند. علاوه بر این موارد ملاحظات قانونی (مقررات دولتی) و ماهیت در حال تحول این صنعت نیز بر تجارت ارز دیجیتال تاثیر می‌گذارد.

تفاوت‌های کلیدی بین معاملات فارکس و ارزهای دیجیتال

بازار فارکس بر ثبات، سابقه‌ی درخشان و نقدینگی بالا تمرکز دارد. در حالی که معاملات ارز دیجیتال بر نوآوری، انعطاف‌پذیری و پتانسیل کسب سودهای چشمگیر استوار است. این تمایز ماهیت متضاد این دو بازار معاملاتی را برجسته می‌کند.

در بازار فارکس تمرکز اصلی روی ارزهای رایج (Fiat Currency) است. مانند دلار آمریکا، یورو و ین ژاپن. این ارزها توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی هر کشور منتشر و کنترل می‌شوند.

بازار فارکس به عنوان یکی از توسعه‌یافته‌ترین و نقدشونده‌ترین بازارهای مالی دنیا شناخته می‌شود. این بازار با حجم معاملات بسیار بالا و اسپردهای پایین (تفاوت بین قیمت خرید و فروش) متمایز شده است. برای مثال معامله‌گران در جفت ارز EUR/USD روی نرخ برابری یورو در مقابل دلار آمریکا پیش‌بینی و سفته‌بازی می‌کنند. عوامل اقتصادی مانند نرخ بهره یا تولید ناخالص داخلی تاثیر بسزایی بر نرخ ارزها در این بازار دارند.
برعکسِ فارکس بازار ارز دیجیتال بر ارزهای دیجیتال یا ارزهای مجازی تمرکز دارد که ماهیت غیرمتمرکز داشته و بر بستر فناوری بلاک‌چین (Blockchain) فعالیت می‌کنند. بازار ارزهای دیجیتال نسبتاً جدید است و از نوسانات قیمتی بسیار زیادی برخوردار است. همچنین این بازار دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که آن را به طور کامل از بازار سنتیِ ارزهای رایج (فیات) متمایز می‌کند.

ریسک‌های مرتبط با معاملات فارکس چیست؟

معاملات فارکس با ریسک‌های ذاتی مانند ریسک نرخ ارز، ریسک اهرمی، ریسک نرخ بهره، ریسک‌های ناشی از رویدادهای اقتصادی و ریسک کارگزاری همراه است.

ریسک نرخ ارز

معامله‌گران فارکس به دلیل معامله‌ی ارزها به صورت جفت ارز (یک ارز در مقابل ارز دیگر) در معرض خطر نوسانات نرخ ارز (Exchange Rate Risk) قرار دارند. نرخ ارزها به سرعت و تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند انتشار اطلاعات اقتصادی، تحولات ژئوپلیتیکی و احساسات کلی بازار تغییر می‌کنند. این تغییرات غیرقابل پیش‌بینی می‌توانند منجر به ضرر برای معامله‌گران شوند.

ریسک اهرمی

استفاده از اهرم در معاملات فارکس در حالی که می‌تواند سود را افزایش دهد می‌تواند باعث افزایش ضرر هم بشود. معامله‌گران با اهرم باید بسیار محتاط باشند زیرا حتی تغییرات کوچک قیمتی در جهت نامطلوب هم می‌تواند منجر به ضررهای زیادی شود.

ریسک نرخ بهره

بازار فارکس می‌تواند تحت تاثیر تغییرات نرخ بهره که توسط بانک‌های مرکزی تعیین می‌شود قرار گیرد. تفاوت نرخ بهره بین دو ارزی که جفت معاملاتی را تشکیل می‌دهند بر ارزش آن ارزها تأثیر می‌گذارد. این نرخ بهره جذابیت آن ارز برای معامله‌گران را تعیین می‌کند. به عبارت دیگر اگر نرخ بهره‌ی یک کشور بالاتر از کشور دیگر باشد آن ارز برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌شود. چرا که با نگهداری آن ارز می‌توانند سود بیشتری کسب کنند (بابت بهره‌ی بالاتر). در نتیجه تقاضا برای آن ارز افزایش پیدا می‌کند و به طور کلی ارزش آن ارز در مقابل ارز دیگر (در جفت معاملاتی) بالا می‌رود.

ریسک رویدادهای اقتصادی

رویدادهای اقتصادی مانند تغییرات در سیاست‌های دولت، انتشار آمارهای اقتصادی (مانند تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و اشتغال) و تحولات ژئوپلیتیکی می‌توانند تأثیر زیادی بر نرخ ارزها داشته باشند. معامله‌گران فارکس باید از این رویدادها و تاثیرات موثر آن‌ها آگاه باشند.

ریسک کارگزار

انتخاب کارگزاری فارکس مناسب ضروری است. به منظور کاهش خطر تقلب، رفتار غیراخلاقی یا ورشکستگی، معامله گران باید مطمئن شوند که با یک کارگزار شناخته شده و تحت نظارت کار می‌کنند.

ریسک‌های مرتبط با معاملات ارزهای دیجیتال چیست؟

ریسک‌های مرتبط با معاملات ارزهای دیجیتال شامل ریسک نوسان، ریسک نظارتی، ریسک امنیتی، ریسک نقدینگی، ریسک احساسات بازار، ریسک فناوری و ریسک سرمایه گذاری است.

ریسک نوسان

نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال به خوبی شناخته شده است. در بازه‌های زمانی کوتاه قیمت‌ها می‌توانند به طور چشمگیر و به سرعت در نوسان باشند که منجر به سودهای بزرگ و زیان‌های زیاد می‌شود.

ریسک نظارتی

بازار ارز دیجیتال با مقررات متغیری در هر کشور روبرو است و این قوانین دائما در حال تغییر هستند. وضع قوانین جدید و ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌ها می‌توانند بر دسترسی و نقدینگی بازار ارز دیجیتال تاثیر بگذارند.

ریسک امنیتی

یکی از نگرانی‌های اصلی در معاملات ارز دیجیتال احتمال هک شدن، کلاهبرداری و سرقت است. معامله‌گران باید اقدامات امنیتی سخت‌گیرانه‌ای را برای محافظت از کیف پول‌های دیجیتال و دارایی‌های خود انجام دهند.

ریسک نقدینگی

به دلیل نقدینگی پایین برخی از ارزهای دیجیتال و حجم معاملات کمتر در برخی صرافی‌ها اجرای معاملات بزرگ بدون تاثیر زیاد بر قیمت ممکن است دشوار باشد.

ریسک احساسات بازار

اخبار، روندهای شبکه‌های اجتماعی و احساسات کلی بازار همگی می‌توانند تاثیر بسیاری بر ارزش ارزهای دیجیتال داشته باشند. نوسانات قیمتی می‌توانند با تغییرات ناگهانی در این احساسات تحریک شوند.

ریسک فناوری

ارزش و کاربرد برخی از ارزهای دیجیتال می‌تواند تحت تاثیر مشکلاتی مانند تراکم شبکه، اشکالات نرم‌افزاری و فورک‌های سخت (Hard Forks) قرار گیرد.

ریسک سرمایه گذاری

از آنجایی که ماهیت ارزهای دیجیتال به طور ذاتی مبتنی بر حدس و گمان است بسیاری از پروژه‌های مرتبط با این حوزه سابقه‌ی موفقیت‌آمیز ندارند. معامله‌گران در صورت عدم احتیاط کافی ممکن است تمامی سرمایه خود را از دست بدهند.